Boudewijn de Groot, Samuel Aranda en de World Press Photo van 2012

POP ART: Muzikanten over hun favoriete kunstwerk - en de soundtrack die daarbij hoort.

Muzieknieuws 29-03-2021 10:12

Pop Art, ofwel kunst die popmuzikanten inspireert. De website Nederland Unlocked is een serie begonnen waarin muzikanten vertellen over hun favoriete kunstwerk en de soundtrack die daarbij hoort. Vandaag publiceren ze de keus van Boudewijn de Groot.

‘Deze foto raakt aan de dood van mijn moeder’ Deze foto van de Spaanse fotograaf Samuel Aranda - Fatima al-Qaws wiegt haar zoon Zayed (18), die lijdt onder de gevolgen van traangas na deelname aan een straatdemonstratie, in Sanaa, Jemen, op 15 oktober, 2012 - was de World Press Photo van 2012. Het is het favoriete kunstwerk van Boudewijn de Groot.

“Ik ken mijn moeder alleen van foto’s. Ze is aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, door honger en ontbering, overleden in kamp Tjideng, een jappenkamp in Batavia in Nederlands-Indië. In dat kamp ben ik in mei 1944 geboren. Haar dood, op die plek, door het geweld van een oorlog, speelde door mijn hoofd, toen ik deze foto in de krant zag. Negen jaar geleden won dit beeld de World Press Photo-prijs. Een foto van de oorlog in Jemen, waarop een vrouw in burka een gewonde man op haar schoot heeft. Wat ik mooi vind aan de foto - en ik hoop in godsnaam dat het tafereel niet geënsceneerd is - is de setting. Die vrouw in het zwart, de grijszwarte achtergrond, het licht dat valt op de man die bij haar op schoot ligt - overigens niet dood, maar gewond: het had een compositie van Rembrandt kunnen zijn. Als de fotograaf dit op dat moment zo zag, dan is dat haast door God gegeven.

Het beeld dat hieruit spreekt is hetzelfde als de Pietà-beelden die je overal kunt vinden, waarbij Maria met een dode Jezus in haar armen is afgebeeld. Er zijn duizenden voorstellingen van gemaakt. In die kunstwerken gaat het over een gebeurtenis van ruim tweeduizend jaar geleden en is het vooral een religieuze voorstelling. Maar deze foto van Aranda brengt dit beeld terug tot de actuele werkelijkheid. De hele emotie die rond de Pietá-voorstelling hangt, de treurnis en het verdriet om een gestorven dierbare, wordt nu ineens harde realiteit. Dat versterkt de lading van deze foto nog eens extra. Het is het hier en nu dat je ziet. Dat komt binnen.

Sinds mijn lied ‘Welterusten, mijnheer de President’, dat over de oorlog in Vietnam gaat, zijn we, vrees ik, geen centimeter opgeschoten.En over tweeduizend jaar zullen we nog steeds even ver zijn. Het is iets dat bij mensen, bij onze natuur hoort, ben ik bang. We zoeken naar een evenwicht dat we nooit zullen vinden. Het kwaad in de wereld, het verdriet, de onmacht en de pijn, maar ook de goedheid en compassie zullen altijd naast elkaar blijven bestaan.

Kijk maar naar deze foto. Vergeet voor even dat het hier gaat om een gewond familielid en zie het in zijn algemeenheid, meer Samaritaans. Dan verbeeldt dit het mededogen en het verdriet van iedereen die te maken heeft met iemand die gewond is geraakt of gestorven is onder dat soort omstandigheden. Het laat de onschuld zien van burgers die te lijden hebben onder het geweld van de oorlog. Dat raakt aan de dood van mijn moeder. Een aantal nummers in mijn repertoire gaat over haar. Je zou kunnen zeggen

dat ik met die liedjes mijn moeder troost. Een omgekeerd pietà-beeld. De zoon die het verdriet op zich neemt, in plaats van de moeder. Maar net zo troostend.”

Rick Blom

Soundtrack

De soundtrack van de foto van Samuel Aranda, volgens Boudewijn de Groot: Píetà, van zijn album Achter Glas, uit 2015. “In Pietà verplaats ik mezelf in de maker van deze foto, de fotograaf die daar in dat oorlogsgebied rondloopt en opeens geconfronteerd wordt met die vrouw die met die man op schoot zit. Het is een lied waar mensen troost en vrede uit kunnen putten. Het vraagt ook of mensen in godsnaam mededogen met hun medemens kunnen hebben,want als dat ons niet lukt kan het eindigen zoals op deze foto.”

Luister naar Strangers op Nederland Unlocked. Klik hier.

Nederland Unlocked is een online magazine dat verrassende verhalen vertelt over kunst en cultuur. Met onze art zoom video’s en kunstblogs inspireren ze de sitebezoeker om even stil te staan bij alle bijzondere verhalen die ons land rijk is en deze kunstwerken zelf te gaan ontdekken.

zoeken
zoeken