Dick Dale overleden

The King of the Surf Guitar werd laat in zijn carrière wereldberoemd

Muzieknieuws 18-03-2019 13:58

Dick Dale, ook wel bekend als The King of the Surf Guitar, is afgelopen zaterdag op 81-jarige leeftijd overleden. De grondlegger van de surfgitaarstijl beleefde in de jaren negentig een tweede carrière dankzij het gebruik van zijn muziek in Quentin Tarantino’s filmhit Pulp Fiction.

door Co Koenen

Dick Dale was een echte pionier. Hij was een van de eerste gitaristen die niet-westerse toonladders gebruikte - hij was deels van Libanese afkomst en had een grote belangstelling voor Arabische muziek - en werkte samen met Leo Fender bij de ontwikkeling van krachtige versterkers en reverb die de sleutel waren tot zijn geluid.

Dale werd in 1937 in Boston, Massachusetts  geboren als Richard Monsour. Als kind probeerde hij verschillende instrumenten uit waaronder gitaar maar ook trompet, een instrument dat hij altijd is blijven spelen, ook tijdens concerten. Op zijn zeventiende verhuisde de familie naar Zuid-Californië, waar Dale leerde surfen. Hij werd al gauw een held in de surfscene, niet alleen op de surfplank maar ook op het podium, waar hij met zijn band de Del-Tones voor veel opwinding zorgde op ‘après surf’ avonden in de strandpaviljoens.

Dale’s Let’s Go Trippin’ uit 1961 wordt gezien als het eerste surfnummer. Het bereikte de 60e positie in de Amerikaanse top-100, wat meer was dan Dale’s bekendste nummer, Misirlou, dat de hitlijsten helemaal niet haalde. Toch werd zijn muziek opgepikt door Capitol Records, dat hem een album liet maken, en hij verscheen ook in het nationale tv-programma The Ed Sullivan Show en in meerdere surffilms, destijds bij tieners populaire strand-romcoms.

 

Vanaf midden jaren zestig ging het minder met Dale’s carrière, onder andere door gezondheidsproblemen, al bleef hij optreden en platen maken, zoals een cover van de surfklassieker Pipeline die hij samen met Stevie Ray Vaughan opnam voor de film Back To The Beach.

In 1994 kwam de ommekeer toen Quentin Tarantino Misirlou gebruikte voor de openingstitels van Pulp Fiction. Het nummer werd net zo’n hit als de film en zorgde voor een wereldwijde opleving van surfmuziek. In Nederland waren The Treble Spanker, The Firebirds en The Krontjong Devils de belangrijkste vertegenwoordigers van deze neo-surf. Dick Dale was nu succesvoller dan hij ooit geweest was en kon tot het eind van zijn leven op zijn roem teren.

Stijl en sound
Dick Dale’s gitaarstijl kenmerkte zicht door snel staccato spel, gespeeld met krachtige tremolo-picking ofwel, in het Nederlands, tremoleren. Hij maakte daarbij ook gebruik van niet-westerse toonladders. Misirlou, gebaseerd op een traditioneel liedje uit het oostelijke Middellandse-zeegebied, maakt bijvoorbeeld gebruik van de byzantijnse toonladder.

De linkshanige Dick Dale speelde aanvankelijk op een rechtshandig model, maar liet de snaren van zijn Fender Stratocaster er op de gewone manier op zitten met als resultaat dat hij ‘op zijn kop’ speelde: de dunste snaar zat boven, de dikste onder. Uiteindelijk schakelde hij over op een linkshandig model, maar de snaren liet hij ondersteboven zitten. Het Dick Dale signaturemodel uit de Fender Custom Shop is rechtshandig met een aantal 'linkse' kenmerken zoals een omgekeerde kop en een brugelement dat de andere kant op staat. 

Een onmisbaar ingrediënt van Dale’s sound is reverb. Door dit effect ver open te zetten kon hij in combinatie met dempingtechnieken een ‘nat’, spetterende geluid creëren dat aan het gespetter van water deed denken. Hij was een van de eerste gitaristen die reverb gebruikten.

Dick Dale en Leo Fender ontwikkelden samen de eerste 100-watt versterker, de Showman. In combinatie met een speciaal gemaakte 15-inch JBL D130F speaker (ook nieuw voor die tijd) zorgde dit voor een gigantisch volume. Hierdoor, en vanwege zijn harde aanslag en enorm dikke snaren (0.16-0.50!), werd Dale ooit door Guitar Player de ‘Vader van heavy metal’ genoemd.     

zoeken
zoeken