Donnerwetter in de gevangenis

Optreden in de Blue Band Bajes

Muzieknieuws 23-10-2018 16:28

Tekst: Rocco Ostermann
Fotografie: Ariane van Ginneke

Je pakt een instrument, begint te spelen (eventueel te zingen) en plots is daar een wereld van klank waar je compleet in op kan gaan. En dat geldt voor de luisteraar ook. Ok, ik zet hier een clichétaart op tafel, maar wel ééntje met olympische kaarsen er op. Toen Donnerwetter dus gevraagd werd om op te treden in de bajes, met zelfs een handjevol langgestrafden die we in de band zouden integreren, zeidden we meteen: ‘Ja, natuurlijk doen we dat! Samen muziek maken is geweldig en kan ook voor de broodnodige afleiding zorgen.’

Spillebeentjes
Toen we voor de eerste van twee repetities bij de gevangenis aankwamen en via een paperassenorgie uiteindelijk via wat sluizen op de binnenplaats waren aanbeland, moesten we nog een aantal corridors doorlopen, er moest een x-aantal sloten worden omgedraaid, en toen waren we in de ‘kerk’ aanbeland. Een klaslokaal voor contemplatie en kerkliederen. Daar zou worden gerepeteerd. De zes gedetineerden die zouden gaan meespelen waren er al en we gaven elkaar een paar ferme handdrukken. Sommigen hadden bovenarmen die drie keer zo dik waren als de spillebeentjes van onze gitarist Wout.
We zouden met z’n allen nummers gaan spelen van The man in black, Johnny Cash.Milde euforie
Het klikte meteen op persoonlijk vlak, we hadden dikke lol en tevens vielen er muzikaal geen noemenswaardige noten over de dunne randjes van de balk. Ik persoonlijk vond het heel leuk om de bassist, die van funk hield, uit te leggen dat countryswing helemaal niet oubollig is en verdomd funky kan zijn en ik gaf hem wat voorbeelden hoe hij er naar kon luisteren. Ik genoot van zijn grote grijns toen hij snapte wat ik bedoelde. Elkaar inspireren is goddelijk. Telkens weer.

Tijdens de tweede repetitie swingde het, mede door de bassist, al behoorlijk de pan uit. Dat zou helemaal goed komen en dat vertelden wij ze ook. Geen twijfel boys! Een mix van een scheutje ongeloof en milde euforie tekende zich op hun gezichten af en toen we de bajes verlieten drukten we geen handen, maar pakten we elkaar vast als oude bekenden en klopten op elkanders rug.We zouden drie concerten geven op drie afdelingen. In alle vroegte bouwden crew en band in het eerste cellenblok alles op. Ondanks dat ik een beetje de indruk had gekregen dat Hollandse hits en hip hop meer zouden worden geapprecieerd, was men enthousiast over het op stapel zijnde concert van onze bajesband. 

Ik moet toegeven dat ik ‘s morgens op weg er naar toe heb gedacht: ‘Wat nou als ik er spontaan iets totaal fouts of ongepasts uitflap?’ En dan met zo’n air alsof ik ‘one of the boys’ ben. Ik ken natuurlijk Cash’ concerten in Folsom en San Quintin, en hij was best wat opruiend. Dat ben ik zeker niet. Het kwam denk ik omdat de gedetineerde mede-muzikanten net zo postief gespannen waren als wij en we daardoor een eenheid vormden. We zouden dit samen doen. We hoorden die middag bij elkaar.

De concerten
Ik posteerde me bij de microfoon en zag mijn mede (bajesklant) bandleden grijnsjes, seintjes, en woorden wisselen met de mensen die in de bovenste ringen rondom ons naar ons keken. Ik heb altijd contact met Woutje, een klein moment, een knikje, en ga dan naar binnen bij mezelf en begin. En wij begonnen. Ons eerste concert in de bajes? We nailed it.

The Jungle
Echter, tijdens het tweede concert dat we gaven, op een afdeling die door de langgestraften ‘The Jungle’, werd genoemd, was de sfeer grimmiger en realiseerde ik me waar ik me bevond. Ik kwam er geen moment in. Gedetineerde J vertelde me: ‘Je krijgt een straf, in vele gevallen een lange, je weet wat je gedaan hebt, je accepteert de straf, maar voor velen is er nog een extra straf in de vorm van negatieve energie, gezeik en getreiter over en weer, die je ook niet in de koude kleren gaat zitten. Elke dag opnieuw. Zo’n sfeer heerste er in `The Jungle.’ Er was weinig interesse voor de muziek en menig deur werd met een vijandige blik stevig dichtgetrokken.
Complex
Na afloop had ik met een autistische bankrover ‘die niks anders had geleerd’ een aantal minuten een levendige conversatie. Hij zag er uit als een molletje dat in het zonlicht werd gehouden en hij had niks met muziek, maar hij was zo stoned als Armand in zijn beste dagen en daardoor had hij het echt wel mooi gevonden. Hij zou er zeker last mee krijgen, van dat roken van een jointje, maar dat interesseerde hem niks. ‘Ik heb van alles, maar krijg geen fatsoenlijke medicijnen. Nou, dan riskeer ik maar een rode kaart en blow. Heb ik altijd gedaan. Blowen.’ 

Na 13 jaar in de bak bracht niets hem nog van zijn à propos. ‘Bij een volgende bankroof krijg ik levenslang.’ Ik gaf hem een hand en zei dat ik verder moest en dacht: Ben jij een Robin Hood, een Andreas Baader, of gewoon iemand die het in de opvoeding totaal niet getroffen heeft? Alsof hij de vragen in mijn ogen zag zei hij: ‘Ik ben dus een autist, en ik heb een vrouw, twee kinderen en dieren bij de keet. Die moeten vreten. Ik kan niks anders.’ Vroeger zeidden mijn ouders tegen me: ‘Kan niet en lust niet, liggen op het kerkhof.’
Wat kan het leven van één mens al zo complex zijn. Laat staan een hele wereld.

Ramkraak
En toen kwam het derde concert voor de écht langgestrafden.
Er werd ons voor aanvang zo’n enorme stapel snacks geserveerd alsof de nacht ervoor een ramkraak bij de Febo succesvol was uitgevoerd. Vergeef me mijn meligheid. Nee, echt. Het was te gek. De afdeling was er de hele week al mee bezig geweest om ons in de watten te leggen. Het zou ons aan niets ontbreken. En dat was ook zo. Het voelde zo goed dat we er waren, door hun.
We speelden dus Cash en die kwam zelf ook ooit met enige regelmaat in aanraking met het gezag, en dat kwam omdat hij een gevangene in zijn eigen bovenkamer was, die je met een beetje fantasie ook wel een cel kan noemen. Daar is het net zo moeilijk om uit te ontsnappen, c.q. uit te breken.

Hank Williams
Gedetineerde O, die bij de eerste repetitie amper een conga durfde aan te raken, gaf aan het einde van de dag, op cel, een prive-rapconcert waarin hij tot op het bot eerlijk over zijn duistere verleden rapte en het probeerde een plek te geven. Vergeving begint bij jezelf. In het donker kan je een speciaal licht ontwikkelen. Hij had het ervaren en erover gedicht. Zijn gedichten waren zelfs in een boekje gebundeld en hij liet het me trots zien. Ik moest denken aan I Saw The Light van Hank Williams en zo was ik weer bij de countryblues aanbeland. 

Papieren roos
Het derde concert voelde als een thuiswedstrijd.
Er werd, nadat ik Hurt had gezongen, een papieren roos naar me toeggegooid die ik daarna op mijn microfoon bevestigde. Ik moest denken aan Aretha Franklin die dat ook ooit ten deel was gevallen, maar in een split-second zei ik ook in de microfoon: ‘Dank je wel, hoewel ik niet exact weet wat je er mee bedoelt.’ Ik dacht natuurlijk: Wil je me je bitch maken? Teveel films gezien. Volgens Woutje zat er gewoon een joint in, haha. Ik heb de roos meegenomen maar z’n blaadjes nog niet ontrafeld. Sommige dingen laat je zweven, hoef je niet te weten. Dat is veel leuker.Epiloog
Zes dagen na ons concert werd er op mijn raam geklopt. Het was R die vaak rondhangt bij de Coop bij mij om de hoek. R zat vast in The Jungle. Ik had hem ook wel gezien. Hij was die ochtend vrijgelaten. Hij wilde ons bedanken en vroeg of we nog teruggingen. ‘Jazeker’, antwoordde ik. ‘Ik niet meer joh, wat ben ik blij dat ik daar uit ben.’
We zullen doorgaan.

www.donnerwetterband.com