Laura Jansen, Odilon Redon en Armor

POP ART: Muzikanten over hun favoriete kunstwerk - en de soundtrack die daarbij hoort.

Muzieknieuws 14-05-2021 08:05

Pop Art, ofwel kunst die popmuzikanten inspireert. De website Nederland Unlocked is een serie begonnen waarin muzikanten vertellen over hun favoriete kunstwerk en de soundtrack die daarbij hoort. Vandaag publiceren ze de keus van Laura Jansen.

De houtskooltekening ‘Armor’ van de Franse schilder Odilon Redon is het favoriete werk van singer-songwriter Laura Jansen die onlangs haar nieuwe album We Saw A Light uitbracht. In deze Pop Art-aflevering vertelt Jansen over haar 'black dog', haar vluchtelingenwerk op Lesbos waar ze bijna aan onderdoor ging en haar moeizame herstel: 'Toen ik het vluchtelingenkamp op Lesbos na bijna drie jaar verliet, zag ik eruit als de vrouw op dit werk'.

‘De vrouw op dit werk verbeeldt hoe ik mij de afgelopen paar jaar voelde. Een leven in de schaduw. En hoe ik dat heb ervaren. Alsof een soort zwarte wolk die ik eigenlijk al mijn hele leven in mij draag, naar buiten kwam. Een wolk die ik niet meer kon verbergen, wat ik daarvoor altijd deed. Een wolk ook die zo heftig was dat die mij de mond snoerde, omdat ik niet de woorden had die dat donkere gevoel konden beschrijven. Ik denk dat veel mensen zo’n zwarte wolk - of een black dog, zoals Winston Churchill het noemde - hebben in hun leven. Dat ondanks de zon die in hun leven schijnt er steeds iets is dat onrustig is of ongelukkig blijft. Ik heb dat al mijn hele leven, maar kwam er altijd mee weg. Ik was het vrolijke meisje. Deed alsof het super goed ging en cijferde mezelf zo weg. Ik hield mensen voor de gek. Niemand had iets door. Heel vermoeiend, want van binnen had ik het gevoel dat het juist niet altijd goed ging. Soms was dat gekoppeld aan iets in mijn leven maar vaker nog uit een soort frustratie dat ik niet als anderen net zo kon genieten van wat ik meemaakte. En dat ik me afvroeg: waarom voel ik me na een dag, of week of maand of jaar nog ontevreden, moe, moedeloos en zwaar.

In 2015 ging ik naar Lesbos om vluchtelingen te helpen die daar waren gestrand. Ik ging er in eerste instantie heen voor 10 dagen, maar bleef er bijna drie jaar. Daar werd ik omringd door écht licht en écht donker. Dat collectieve trauma van de mensen daar en mijn eigen zwarte wolk, waren 24 uur per dag, zeven dagen per week voortdurend om mij heen. Die donkere schaduw die mij altijd vergezelde, kwam naar buiten. Ik kon die niet meer verbergen onder mijn vrolijke gezicht. Mijn lichaam gaf als eerste aan dat ik niet meer kon. Ik viel af, ik was doodop, vaak ziek en lijkbleek ondanks dat ik het hele jaar buiten stond. Op dagen dat ik vrij was, deed ik de luiken dicht en sloot mij in mijn kamer op. Ik isoleerde me en sliep, sliep, sliep wanneer dat kon. De kloof tussen de normale wereld en wat ik op Lesbos zag en voelde, werd heel groot. Lesbos was mijn leven en alles eromheen was onwerkelijk. Ik had het idee dat niemand snapte wat daar gebeurde. Ik schreeuwde van de daken wat daar aan de hand was, over de ellende en de uitzichtloosheid van de mensen daar, en aan de gracht in Amsterdam werd nog steeds koffie gedronken. Mensen trouwden er of hadden verjaardagsfeestjes. Het leven in de stad liep door. Ik snapte dat niet. Dat is een perceptie die op een depressie duidt.

Toen ik uiteindelijk van het eiland af ging, lag ik in mijn huis in Berlijn een jaar lang in bed. Ik ging in therapie. Ik moest vaak hardop zeggen: dit is mijn schaduw, vandaag gaat het slecht. Of deze week. Of deze maand. Ik leerde grenzen aangeven van wat ik niet kon. En nu: nu gaat het goed. Ik sta weer sterk in mijn schoenen. Ik weet hoe ik met mijn black dog moet omgaan. Ik leerde het te verwelkomen. Soms gaat het even niet goed met mij en nu laat ik dat zien. Ik heb ervaren dat die donkere schaduwen mij sterken als ik bereid ben die naar buiten te laten gaan. Kijk ik naar dit werk van Redon dan zie ik ook een sterke en weerbare vrouw. Zoals ik dat nu ben. Ik ben niet meer het slachtoffer van mijn eigen schaduw, maar heb die omgezet naar mijn schild. Ik ben strijdbaar. En zo voel ik me ook.’

Rick Blom

Soundtrack
De soundtrack van Armor van Odilon Redon, volgens Laura Jansen: Berlin, van haar nieuwe album We Saw A Light: ‘Zoals de vrouw op dit werk, zo zag ik er uit, net weg van Lesbos, terug in Berlijn. Ik zie mezelf nog zo staan, kijkend uit het raam en het leven in de stad dat voorbij trekt. Ik moest eraan wennen om te zeggen: ‘Ik weet het niet’, of ‘Ik kom er niet uit’. Om ervoor te kiezen echt in dat gevoel te zitten, te aanvaarden dat dat donkere gevoel bij mij hoort, in plaats van afleiding te zoeken, is niet gemakkelijk. Het maakt je kwetsbaar. Maar ik weet nu: kwetsbaar is ook sterk. Dus kom mijn kamer in, neem alle ruimte, zit aan mijn tafel en drink mijn wijn: zo kom ik door dat soort periodes heen.’

Luister naar Berlin en kijk naar de kunstwerken op Nederland Unlocked. Klik hier.

Nederland Unlocked is een online magazine dat verrassende verhalen vertelt over kunst en cultuur. Met onze art zoom video’s en kunstblogs inspireren ze de sitebezoeker om even stil te staan bij alle bijzondere verhalen die ons land rijk is en deze kunstwerken zelf te gaan ontdekken.

zoeken
zoeken